Hiệu quả của vắc-xin

Số người tiêm vắc-xin vào viện cũng bằng số người không tiêm. Vậy tiêm vắc-xin làm gì?

Đây là lập luận thường gặp nhận của những người không muốn tiêm vắc-xin. Họ nói đúng, nhưng đúng đến đâu? Dưới đây là vài con số thống kê ở Pháp, các phép tính được thực hiện bởi Viện nghiên cứu, phân tích, đánh giá và thống kê (DREES) của Pháp.

Từ ngày 1 đến ngày 28 tháng 11 năm 2021 còn khoảng 9% dân số trên 20 tuổi ở Pháp không tiêm vắc xin. Những người không tiêm vắc-xin này chiếm:

• 26% số xét nghiệm PCR dương tính ở những người có triệu chứng
• 41% số lượng nhập viện
• 51% số ca nặng (điều trị ở hồi sức tích cực)
• 40% ca tử vong vì Covid-19

41% số lượng nhập viện, như vậy còn ít hơn số nhập viện của những người tiêm vắc-xin? Có một điều quan trọng: những người không tiêm vắc-xin chỉ chiếm 9% dân số. Nếu quy đổi ra tỉ lệ tính trên dân số, ta có bảng sau đây (con số trong ngoặc đơn là số ca trên 100 000 người với xét nghiệm PCR, trên 1 triệu người với các cột còn lại):

Tình trạng vắc-xin	PCR+ có triệu chứng	Nhập viện	Ca nặng	Tử vong
Không vắc-xin	26% (729)	41% (831)	51% (289)	40% (104)
Vắc-xin không đầy đủ	2% (187)	3% (230)	2% (51)	3% (30)
Vắc-xin đầy đủ	71% (235)	53% (127)	44% (30)	53% (16)
Vắc-xin liều tăng cường	1% (35)	4% (99)	3% (17)	5% (15)

Nhìn bảng trên ta có thể dễ dàng thấy những người không vắc xin so với vắc-xin đầy đủ (thí dụ như 2 liều mARN, đây là số liệu cuối tháng 11 khi liều tăng cường chưa phổ biến) thì:

• Tỉ lệ dương tính PCR khi có triệu chứng cao gấp 3 lần (chỉ xét riêng trường hợp có triệu chứng, với các trường hợp không triệu chứng, những người không vắc-xin sẽ đi xét nghiệm nhiều hơn vì nhiều lí do khác nhau, nên ta không xét).
• Tỉ lệ nhập viện cao gấp 6 lần
• Tỉ lệ ca nặng cao gấp 10 lần
• Tỉ lệ tử vong cao gấp 7 lần

Như vậy việc vắc-xin giúp giảm số ca nặng, giảm sự quá tải cho các bệnh viện là điều không cần bàn cãi.

Tiêm vắc-xin vẫn bị nhiễm và vẫn lan truyền vi rút cho người khác như bình thường. Như vậy nó đâu bảo vệ người thân khỏi Covid-19?

Đây tiếp tục là nhận định đúng… một nủa.

Tiêm vắc-xin vẫn có thể bị nhiễm Covid (nhiễm đột phá). Nên nhớ thêm, số người tiêm vắc-xin thường có xu hướng tiếp xúc nhiều hơn do đó dễ nhiễm hơn. Nhưng theo số liệu phần trên, khả năng bị lây vẫn thấp hơn đến 3 lần so với người không tiêm.

Về phần lan truyền vi rút sau khi tiêm, số liệu có phần phức tạp hơn. Các nghiên cứu ban đầu cho thấy tải lượng vi rút (viral load) ở người có vắc-xin thấp hơn người không vắc-xin. Nhưng các nghiên cứu gần đây, chẳng hạn một bài báo ngày 28/10/2021 trên Lancet Infectious Diseases (Anh) cho thấy đỉnh tải lượng vi rút khá tương đồng trong cả hai trường hợp. Tuy nhiên, người được tiêm vắc-xin có xu hướng bình phục nhanh hơn, tải lượng vi rút giảm nhanh hơn, do đó về mặt tổng thể họ ít truyền vi rút cho người khác hơn. Từ đó có thể lí giải sự khác biệt về kết quả so với một nghiên cứu cuối tháng 7/2021 của các nhà khoa học Singapo: họ quan sát thấy thời gian giảm tải lượng vi rút là giống nhau ở hai trường hợp, tuy nhiên kết luận này chỉ đúng với tập mẫu của họ, là những người phải nhập viện. Khi xét tổng thể, những người được tiêm vắc-xin sẽ bình phục và giảm tải lượng vi rút nhanh hơn.

Kết luận

Vắc-xin bảo vệ con người khỏi các ca nặng và giảm sự lây nhiễm.